Een stad verandert constant. Waar verandering vaak een teken van vernieuwing en vooruitgang is, kan verandering ook betekenen dat het de plek van iets moois inneemt. Zo zijn er door de jaren heen veel historische gebouwen vervangen door nieuwbouw. Als je eenmaal de stadsarchitectuur vervangt kan je niet meer terug naar het oude. De verandering van de bijzondere architectuur in de stad Delden wilde Jan Jans, architect en districtshoofd monumentenzorg, voorkomen. Twee maanden na de oorlog stelde hij een monumentenlijst samen van gebouwen die behouden moesten blijven. Helaas is in de afgelopen zeventig jaar een groot deel van deze monumenten verdwenen.
Wij wilden het verdwijnen van deze monumenten in Delden zichtbaar maken. In de tentoonstelling Het Onzichtbare Monument op het Kunststation in Delden hebben wij een aandenken ontworpen voor deze monumenten.
Aan de hand van de plattegrond kunnen alle voormalige locaties van de gesloopte monumenten in Delden bezocht worden. Daarnaast zijn deze locaties in de stad zichtbaar gemaakt door de codering ‘OZM’ die is aangebracht op stoep, plein of straat. Daarnaast was de tentoonstelling Het Onzichtbare Monument voor iedereen te bezoeken op het Kunststation — als een laatste herinnering.
Jans selecteerde de monumenten op schoonheid, de wetenschappelijke betekenis, de geschiedkundige waarde en herinnering én op het karakter van het gebouw binnen het stadsbeeld of het landschap. In zijn document beschreef Jans dat de gemeente Delden erop moest toezien dat de geselecteerde monumenten niet onoordeelkundig verbouwd of gesloopt zouden worden.
‘Het zal u duidelijk zijn, dat op deze wijze vrijwel een eind kan worden gemaakt aan de vernieling van oud stadsschoon, waaronder Uwe gemeente al te lang heeft geleden.’ — Architect Jan Jans
Het document van Jans betekende helaas geen einde van de sloop van dit oud stadsschoon. Van de in totaal 66 geselecteerde monumenten uit zijn lijst zijn er inmiddels al 32 gesloopt.
